Page 80 - :: สมุดภาพ ๑๓๐ ปี กระทรวงมหาดไทย ๒๔๓๕ - ๒๕๖๕ เล่ม ๒ ::
P. 80
3
ภารกิจและหน้าท่ของกระทรวงมหาดไทย ๓
ี
ี
ี
“ตั้งแต่เข้าเขตรมณฑลอุดรมา ได้ไปเท่ยวตามหมู่บ้านราษฎรตามทางท่ผ่านมาหลายแห่ง บางแห่ง
ั
เปนบ้านใหญ่ ต้งมาช้านานหลายช่วคน ลองไต่ถามถึงประเพณีการสมาคมของชาวบ้านเหล่าน ี ้
ั
ตามที่พวกชาวบ้านชี้แจง ได้ความปลาดน่าพิศวงอย่าง ๑ คือชาวบ้านเหล่านี้ ครัวหนึ่งก็มีบ้าน
อยู่แห่ง ๑ มีเย่าเรือนพอกันอยู่แลมียุ้งเข้าเก็บไว้พอกินปี ๑ ในลานบ้านปลูกพริก มะเขือ ข่า ตะไคร้
�
ี
สาหรับต้มแกง นอกบ้านมีสวนผลไม้ เช่น กล้วย อ้อย หมาก มะพร้าว และมีท่ปลูกต้นหม่อน
�
ื
ี
�
สาหรับเล้ยงไหม ต่อเขตรสวนออกไปถึงทุ่งนา ต่างมีเน้อนาและโคกระบือพอทาได้เข้ากิน
ี
ิ
�
ั
�
ทุกครัวเรือน ถึงฤดูทานาก็ช่วยกันทานาท้งชายหญิง เด็ก ผู้ใหญ่ ส้นฤดูนา ผู้ชายไปเท่ยวหา
ี
ี
ของขายผู้หญิงอยู่บ้านเล้ยงไหมแลทอผ้าทาเคร่องนุ่งห่ม เศษอาหารท่เหลือบริโภคใช้เล้ยงไก่
ื
�
ี
ี
ิ
แลสุกรไว้ขาย การกินอยู่ของชาวบ้านแถวน ทาได้เองเกือบไม่ต้องซื้อหาส่งอันใด ส่งท่ต้องซ้อ
ิ
ี
�
้
ื
ก็คือเครื่องเหล็ก เช่น จอบ เสียม มีดพร้า เปนต้น แลเครื่องถ้วยชาม บางทีก็ซื้อด้ายทอผ้าหรือ
ื
ี
ึ
ี
ผ้าผืน แลของอ่น ๆ ท่ชอบใจ ซ่งพ่อค้าหาไปขาย เงินทองท่จะใช้ซื้อหาก็มีพอเพียง เพราะ
มีโคกระบือท่ออกลูกเหลือใช้ แลมีหมูแลไก่ท่เล้ยงเศษอาหารเหลือบริโภคขายได้เงิน ซ้อของท ี ่
ี
ื
ี
ี
ต้องการได้พอปรารถนา ต่างครัวต่างอยู่เปนอิศระแก่กัน ไม่มีใครเปนบ่าว ไม่มีใครเปนนายใคร
ลูกบ้านอยู่ในปกครองของผู้ท่เปนหัวน่าครัวของตน แล้วก็มีผู้ใหญ่บ้านแลกานันต่อข้นไป
ึ
�
ี
ดูปกครองกันง่ายดาย
แต่ว่าทั้งต�าบลนั้น จะหาเศรษฐีที่มั่งมีเงินแต่ ๒๐๐ บาทขึ้นไปไม่มีเลย คนยากจนถึงต้องเปนบ่าว
ู
ั
คนอืนกไม่มเลยสกคนเดยว คงอย่กนมาเช่นน้นบด้วยร้อยปีแล้ว เพราะเหตุว่าพวกชาวบ้าน
ี
่
็
ี
ี
ั
ั
ทาไร่นาหาเล้ยงตัวได้ โดยไม่จ�าเปนต้องใช้เงิน ความรู้สึกต้องการตัวเงินไม่รุนแรง เงินก็ไม่มีอ�านาจ
�
ี
้
็
ี
่
ี
ื
เหมอนในเมองทว่าเปนศรวไลย จึงไม่ใคร่มใครสะสม แต่จะว่ายากจนกไม่ได้ เพราะเลยงตัวได้
ื
ิ
ิ
ิ
ี
โดยผาศุกไม่อัตคัด เม่อได้ความดังกล่าวมา ได้อธิบายให้หมอแบรดด๊อกเข้าใจ แล้วถามว่า ประชุม
ื
้
ชนเช่นน ฝรงจะเห็นว่ามีความศุขหรือมีความทุกข์ประการใด หมอแบรดด๊อกเปนซาวอเมริกันตอบ
่
ั
ี
ว่า พวกโซเชียลลิศต์ในเมืองฝรั่งที่วุ่นวายกันต่าง ๆ ก็ต้องการจะเปนอย่างพวกชาวบ้านนี้นั่นเอง
ท่แท้สมาคมอย่างท่พวกโซเชียลลิศต์ต้องการมีอยู่ในเมืองนี้มานับด้วยร้อยปีพันปีแล้ว
ี
ี
สมกับสุภาสิตที่กล่าวว่า “ไม่มีอะไรแปลกใหม่ในโลกนี้”
ลำยพระหัตถ์สมเด็จฯ กรมพระยำด�ำรงรำชำนุภำพในครำวเสด็จตรวจรำชกำรมณฑลอุดรและมณฑล
อิสำณ ร.ศ. ๑๒๕ (พ.ศ. ๒๔๔๙)
ที่มา : เอกสำรเสด็จตรวจรำชกำรเสนำบดีกระทรวงมหำดไทย ร.ศ. ๑๑๙ ถึง ๑๓๑ (พ.ศ. ๒๔๔๓ - ๒๔๕๕)
กรมศิลปำกรจัดพิมพ์ พ.ศ. ๒๕๖๔ หน้ำ ๑๓๐
สิงห์ศิลปะสุโขทัย
(ภาพจากส�านักพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ กรมศิลปากร)
78 I 78
