Page 257 - •- เอกสารตรวจราชการมณฑลเทศาภิบาล -•
P. 257
เอกสารตรวจราชการมณฑลเทศาภิบาล 255
๒๑ การมหาดไทยเมืองควรชมการเก็บหนังสือเรียบร้อยดีกว่าทุกเมืองในมณฑล
้
ี
น แต่ใช้วิธีเก็บตามแบบกระทรวง ซึ่งเกินความต้องการส�าหรับหัวเมือง ข้าพระพุทธเจ้าได้
่
่
ให้แบบเก็บตามวิธีใหม่แก่พระศรีสมุทโภคแล้ว ส่วนการอืนก็ลงรูปเดียวกันกับเมืองอืนใน
มณฑลน การสัมโนครัวได้จ่ายให้อ�าเภอไปลงมือท�าแล้ว แต่วิธีท�ายังไม่ตรงกับความ
้
ี
ึ
่
ต้องการ คือ อ�าเภอหาได้ไปท�าเองไม่ ไปจ่ายให้ก�านันท�าอีกต่อหนง ข้าพระพุทธเจ้าได้
ชีแจงแถลงตัวอย่างให้แก่พระศรีสมุทโภคแล้ว ทะเบียนก�านันผู้ใหญบ้านยังไม่ได้ลงมือท�า
้
่
๒๒ เรือนจ�าหลวงชลอาญาเปนพธ�ามรงค์ มีนักโทษก�าหนดโทษแล้ว ชาย ๗๓
หญิง ๓ รวม ๗๖ ระหว่างพิจารณาชาย ๑๗ หญิง ๑ รวม ๑๘ ระหว่างไต่สวนชาย ๓๖
หญิง ๑ รวม ๓๗ รวมทั้งสิน ๑๓๑ คน ระเบียบนักโทษเรียบร้อยดีควรชม การรักษาสอาด
้
่
ดี เสียแต่รั้วยังเปนก�ามะลอเปนไม้เบ็ญพรรณตีเปนซีโปร่ง ๆ การเยียมแลการตรวจตรา
่
หนังสือทีจะไปมาในระหว่างนักโทษกับคนนอก ๆ นาจะบกพร่องเห็นด้วยเกล้าฯ ว่าควร
่
่
่
เปลียนเสียใหม่
่
้
การในแพนกหนาทีอัยการยังช้ามาก คนทีต้องขังระหว่างไต่สวนจึงมีถึง ๓๗ คน
่
่
่
แลมีบางรายทีวิวาทกันในท้องทีตลาดแล้วต้องขังทั้งผู้ท�าแลผู้ถูกเจ็บ ซึงเห็นด้วยเกล้า ฯ
่
ว่าไม่ควรจะเปนเช่นนั้น ผู้ว่าราชการเมืองแจ้งว่าจะต้องฟองทั้ง ๒ ฝาย โดยค�าแนะนา
่
้
�
่
ของยกระบัตร์มณฑล แต่ข้าพระพุทธเจ้าเห็นด้วยเกล้า ฯ ว่าควรฟองแต่ผู้ท�าฝายเดียว
้
่
่
่
้
่
ถ้าแม้ต่างวิวาทกันให้เปนทีหวาดเสียวในทีประชุมชนแล้วจะฟองทั้ง ๒ ฝายก็ควร เมือ
่
่
้
่
ข้าพระพุทธเจ้าไปมีผู้ยืนค�าร้องแลร้องด้วยปากหลายราย แต่เปนการเกินหนาทีซึง
ข้าพระพุทธเจ้าไม่มีอ�านาจจะท�าให้ตลอดไปได้ ข้าพระพุทธเจ้าเปนแต่ขอร้องให้ปล่อยไป
่
ได้แต่ ๒ คน คือคนหนงต้องหาว่าปล้นเรือน เจ้าทรัพย์ว่าจ�าตัวผู้ร้ายได้แลได้ยินอ้ายผู้ร้าย
ึ
่
พูดส�าเนียงเปนมอญ กรมการอ�าเภอได้จับผู้ทีเปนเชือมอญมาให้เจ้าทรัพย์ดูตัวหลายคน
้
แล้ว เจ้าทรัพย์ว่าไม่ใช่ได้ปล่อยตัวไป แลจ�าเลยคนนก็ต้องจับมาด้วยเหมือนกัน เจ้าทรัพย์
ี
้
ได้ดูตัวแล้วว่าไม่ใช่ แลทั้งได้สืบถามทีจ�าเลยก็สมค�าแก้ของจ�าเลยแต่ยังต้องขังอยู เห็น
่
่
ด้วยเกล้า ฯ ว่าเจ้าพนักงานไม่มีพยานอื่นประกอบแล้ว แลทั้งเจ้าทรัพย์ก็ว่าผิดตัว แล
้
่
พยานถานทีจ�าเลยก็สมด้วย คงเปนอันไม่พอทีจะฟองร้องได้ ควรปล่อยจ�าเลยพ้นโทษไป
่
พระยาอินทรวิชิต
