Page 290 - •- เอกสารตรวจราชการมณฑลเทศาภิบาล -•
P. 290
288 เอกสารตรวจราชการมณฑลเทศาภิบาล
่
้
๖ เรืองชีแจงแบบต่าง ๆ ตามอ�าเภอ
่
ตามทีข้าพระพุทธเจ้าได้ชีแจงวิธีท�าสัมโนครัว ทะเบียนก�านันผู้ใหญ่บ้านแลยอด
้
่
สัมโนครัวไว้ตามอ�าเภอ ทีข้าพระพุทธเจ้าได้ไปตรวจแล้วนั้น ข้าพระพุทธเจ้ายังไม่เปนที ่
็
่
่
่
้
่
เชือแนเลยว่านายอ�าเภอเหล่านั้น จะเข้าใจตามทีข้าพระพุทธเจ้าชีแจงไว้นั้นทั้งหมดได้ เมือ
่
้
ี
็
นายอ�าเภอยังไม่เข้าใจเช่นนแล้วก็คงจะไปท�าผิดเข้าบ้างเปนแน แลมีผู้ไปตรวจทีหลัง เช่น
ผู้ตรวจที่มณฑลหรือผู้ว่าราชการเมือง เห็นก็คงจะขัดว่า ข้าพระพุทธเจ้าได้ชีแจงไว้อย่างน ้ ี
้
็
อาจจะท�าให้ผู้ตรวจไม่แนใจมาได้ เพราะข้าพระพุทธเจ้าเปนผู้ออกไปจากกระทรวง
่
มหาดไทยคงจะแนะนาไว้ถูกแล้ว ผู้ตรวจก็จะไม่กล้าสั่งเสียให้ตลอดไป ท�าให้การงาน
�
้
่
ด�าเนนช้าไปได้ เพราะไม่ทราบว่าจะถูกหรือผิด ข้าพระพุทธเจ้าเข้าใจอยูเช่นน จึงได้ขอ
ี
ิ
แนะนาให้เปนทีเข้าใจพร้อมกันเสียอิกครั้งหนง เพือจะได้ไม่เปนการขัดข้องต่อภายหลัง
่
่
ึ
็
็
�
่
้
่
้
แล้วข้าพระพุทธเจ้าจึงได้ชีแจงแบบตาง ๆ ตามทีได้ชีแจงไว้กับนายอ�าเภอให้เจ้าหนาที ่
้
่
่
ทั้งหลายเปนทีเข้าใจตลอดแล้ว เวลาทีชีแจงในเรืองวิธีท�าสัมโนครัวนั้น มีปณหาอยูข้อ ๑
่
ั
้
่
่
็
่
ึ
เช่นมีโรงแถวแห่งหนงมีห้องเช่า ๕ ห้อง เจ้าบ้านแลหลังคาเรือนจะควรส�ารวจอย่างไร
็
ั
็
ข้าพระพุทธเจ้าจึงได้ชีแจงว่า ส่วนเจ้าบ้านนั้นไม่เปนปณหาอะไรต้องถือเอาอิศระเปนใหญ ่
้
่
ถ้าต่างอิศระกันทั้ง ๕ ห้องก็ต้องเปน ๕ เจ้าบ้านอยูเอ็ง แต่ส่วนหลังคาเรือนนั้นมีทางทีจะ
็
่
็
่
ส�ารวจอยู ๒ อย่าง ๆ ที่ ๑ ถ้าจะให้ถูกตามปกครองแลตรงกับความเปนจริงแล้ว ก็ต้องเปน
็
หลังคาเรือนเดียว ๕ เจ้าบ้าน แต่ต้องแทงหมายเหตว่าเปนโรงแถว อย่างที่ ๒ ต้องรู้แลแบ่ง
็
ุ
็
็
เอาเปน ๕ เจ้าบ้าน ๕ หลังคาเรือนตามเจ้าบ้าน แต่ไม่ตรงกับความเปนจริง จึงเห็นว่าควร
ุ
่
็
จะส�ารวจตามอย่างที ๑ ดีกว่า แล้วแทงหมายเหตไว้ก็เปนทีเข้าใจได้ว่า โรงแถวต้องเปน
็
่
เช่นนั้นอยูเอง ได้ตกลงกันจะส�ารวจตามอย่างที่ ๑ ต่อไป
่
การเรือนจ�าเมืองนครราชสีมา
นายอินเปนพธ�ามรงค์ได้จัดการรักษาแบบต่าง ๆ แลความสะอาดในบริเวณ
็
เรือนจ�าเปนทีเรียบร้อยมาก แลได้สร้างทีขังนักโทษขึนใหม่อีกหลังหนงมีห้อง ๕ ห้องที ่
่
็
่
ึ
่
้
ประตูมีลูกกรงเหล็กท�ามั่งคงแขงแรงมาก ส�าหรับขังนักโทษซึ่งศาลได้ตัดสินประหารชีวิตร
มณฑลนครราชสีมา ร.ศ. ๑๒๒
