Page 153 - •- เอกสารตรวจราชการมณฑลเทศาภิบาล -•
P. 153
เอกสารตรวจราชการมณฑลเทศาภิบาล 151
่
๑๐ คนมาส่งทีท่าจ่ายได้รางวัลอัฐคนละ ๓๒ อัฐ ผ้าคนละผืนแล้วให้พวกนั้นกลับไปไชยา
่
เพลาเช้าโมงครึงได้เอาคนทีท่าจ่ายมาส่ง ๑๐ คน ได้ออกช้างเดินทางริมทเล เพลาบ่าย
่
่
่
๒ โมง ๓๐ นาทีถึงปากคลองละแมได้พักทีนั้นคืนหนง ได้รางวัลเงินให้พวกทีมาส่งคนละ
ึ
่
่
่
้
๓๒ อัฐ ผ้าคนละผืนแล้วให้กลับไป รุ่งขึนวันที ๙ เช้า ๑ โมง ๔๐ นาทีได้พาคนทีละแมมา
้
ส่ง ๑๐ คน ออกจากปากคลองละแมเพลาบ่าย ๔ โมง ๓๐ นาทีถึงหลังสวน รุ่งขึนวันที่ ๑๐
ได้รางวัลเงินให้ควานช้างทีนายพินชราชการ จัดส่งช้าง ๔ เชือกรางวัลคนละ ๓ บาท แล้ว
่
ิ
ให้พาช้างกลับไปเมืองไชยา คน ๑๐ คนทีมาส่งนั้น ก็ได้รางวัลให้คนละ ๓๒ อัฐ ผ้าคนละผืน
่
วันที ๑๑ ได้ให้ขุนเทพประชา ขุนอภิบาลราชทรัพย์ เลยมามณฑลก่อน
่
่
่
ุ
ข้าพระพุทธเจ้าพักตรวจราชการต่าง ๆ อยูทีเมืองหลังสวนกับหลวงกลางเลขานการ แล
่
้
้
่
ข้าพระพุทธเจ้าไปนมัสการพระพุทธรูปทีถ�าเขาเงินในถ�านั้นมีพระสงฆ์รูป ๑ ชือพระโสดา
ได้เอาหนังสือเรือง ผู้วิเสศมาให้ข้าพระพุทธเจ้า แต่ถามได้ความว่ามาจากเมืองนคร ในระหว่าง
่
ี
้
่
่
่
ทีพักอยูเมืองหลังสวนน ได้รับโทรเลขของนายพินจราชการว่าพันอญาประธานปวยไข้
ิ
ข้าพระพุทธเจ้าได้โทรเลขถึงพระครูการามอธิการวัดใหม่ พระยาวิชิตภักดี นายพินจราชการ
ิ
ให้ช่วยเปนธุระดูแลหาหมอประกอบยาให้หายคลายขึนโดยเร็ว แลข้าพระพุทธเจ้าได้
็
้
สังเกตดูราชการต่าง ๆ ทีเมืองหลังสวนนอยกว่าเมืองกาญจนดิฐ เมืองไชยาเพราะเปน
็
่
้
่
ุ
่
้
เมืองนอยกว่ากันสินค้าทีมีจ�าหนายออกไปได้ตางเมืองคือดีบกหมากทุเรียนเท่านั้น สินค้า
่
อืนก็ไม่ใคร่จะมี การเหมืองแร่ดีบุกนผู้ทีไม่มีทุนรอนก็ท�าไม่ได้ ด้วยว่าจะหาเสบียงอาหาร
่
ี
่
้
่
้
รับประทานยาก ต้องมีเรือบรรทุกถอขึนไปถึงปากหรงแล้วยังต้องจ้างช้างอีก เสบียงอาหาร
ี
่
จึงจะตกถึงทีท�าเหมืองเปนด้วยหนทางกันดารมาก ถึงพวกจีนทีท�าอยูเดียวนก็ต้อง
้
่
็
่
่
อาไศรยพระยาจรูญ การเหมืองนคนไทยไม่ใคร่คิดจะท�า ฝายจีนทีเมืองหลังสวนก็มีนอย
้
ี
่
้
็
ข้าพระพุทธเจ้าได้ให้พระยาจรูญ ช่วยแนะนาคนไทยให้ท�าเหมืองถ้าเปนประโยชนแล้ว
�
คนไทยก็จะชักชวนกันท�ามากขึน แต่ทีเมืองหลังสวนขัดถ่านทีจะสูบถลุงแม่แร่ ถ้าโปรด
้
่
่
่
่
เกล้า , ว่า ถ้าผู้ใดท�าได้แม่แร่แล้วจะเอาไปสูบถลุงทีเมืองระนองหรือเมืองตะกั่วปา หรือ
ุ
่
จะสูบถลุงทีเมืองหลังสวนยอมอนญาตให้ตามใจผู้ท�าเหมืองแล้วจีนลูกค้าจะมาตั้งท�ามาก
่
เมือพาไปสูบถลุงที่เมืองใดก็ต้องเสียภาษีเมืองนั้น การภาษีอากรก็จะเจริญขึ้นด้วย ถ้าไม่
พระยารัตนเสรฐี
