Page 155 - •- เอกสารตรวจราชการมณฑลเทศาภิบาล -•
P. 155
เอกสารตรวจราชการมณฑลเทศาภิบาล 153
๊
ครั้นวันที่ ๑๙ เพลาเช้า ๒ โมงออกจากสวีไปด้วยเรือฉลอมโปะ ๕ แจว ลัดมาทาง
คลองสวีเถ้า วันที่ ๒๐ เพลาเช้า ๓ โมงถึงมณฑล ตามที่ข้าพระพุทธเจ้าออกตรวจราชการ
ุ
่
้
ี
ครั้งน เดชะพระบารมีปกเกล้า , หาปวยเจ็บอย่างใดไม่ แลได้สังเกตราชการต่าง ๆ ทั้ง
ึ
่
่
มณฑลก็เจริญขึนกว่าแต่กอนหนงโจรผู้ร้ายก็สงบไปเหมือนจะไม่มีก็ว่าได้ การทีโจรผู้ร้าย
้
่
ี
่
้
้
่
่
ไม่ใคร่บังเกิดขึนน ด้วยผลลักษณปกครองท้องทีทีจัดตั้งกรมการอ�าเภอก�านันผู้ใหญบ้าน
่
้
์
ุ
์
ให้คอยระวังตรวจตราเหตการณอยู สองคือการผลประโยชนก็ทวีเจริญขึนมาก การที ่
้
์
ผลประโยชนเจริญขึนในชั้นแรกนด้วยทรงพระกรุณาโปรดเกล้า , ตั้งข้าหลวงเทศาภิบาล
้
ี
่
่
ข้าหลวงผู้ว่าราชการ แลข้าราชการทุกต�าแหนงช่วยดูแลอยูในตัวไม่ให้เงินพระราชทรัพย์
่
๋
ตกหล่นอยูในกระเปาผู้ว่าราชการเมือง หรือกรมการเหมือนอย่างแต่ก่อนได้ สามการต่อไป
่
้
เห็นด้วยเกล้า , ว่าผลประโยชนคงจะเจริญขึนอีกโดยชอบธรรมหลายอย่าง การทีเจริญต่อไป
์
ุ
ี
นั้นเห็นด้วยเกล้า , ว่าให้เลิกเล่นการพนันต่าง ๆ ในปศก ๑๑๗ เสียจึงได้สังเกตดูเห็น
ราษฎรไม่มีความกังวนอะไรในการนักเลง ชักชวนกันสร้างสวนท�านาค้าขายมากขึน สีอัถคดี
้
่
้
่
็
ถ้อยความของราษฎรก็นอยกว่าแตก่อน เพราะกรมการอ�าเภอเปนผู้ว่ากล่าวเปรียบเทียบ
้
่
่
้
้
บางทีก็ตกลงไม่ถึงแก่ฟองร้องให้ปวยการท�ามาหากิน ทีบังเกิดฟองกันขึนด้วยความแพ่ง
่
อาญาศาลก็ตั้งใจช�าระตัดสินมิให้คั่งค้าง เพราะได้คอยรวังตักเตือนอยูเสมอ แต่ผู้พิพากษา
นั้นยากทีจะหาได้จึงได้บอกขอผู้พิพากษาศาลเมืองหลังสวน กาญจนดิฐ เข้ามายังกระทรวง
่
่
ยุติธรรมเพราะผู้พิพากษาแต่ก่อน ๆ ก็เปนคนของผู้ว่าราชการเมืองถึงราษฎรคนใดทีได้รับ
่
ความกฎขี ผู้ว่าราชการเมืองกรมการแลพวกพ้องผู้ว่าราชการเมืองกรมการอย่างใดอย่าง
่
�
่
หนง ครั้นนาข้อความไปฟองร้องตอศาล ๆ ก็เกรงอ�านาจผู้ว่าราชการเมืองหรือกรมการ จึง
้
ึ
ี
้
ุ
่
่
ิ
แกล้งพูดด้วยอบายต่าง ๆ ความนั้นก็เนนช้าเสือมสูญไป ทุกวันนข้าราชการหรือราษฎร
้
ุ
่
่
่
่
ทีมั่งมีจะฉอโกงกดขีข่มเหงแก่ราษฎรผู้ทียากจนก็ไม่ได้ ด้วยเหตทีผลัดเปลียนผู้ว่าราชการ
่
้
แลกรมการอยูเนอง ๆ แม้ผู้ใดจะประพฤติเปนพาลทุจริตถึงไม่มีผู้ฟองก็คงมีความละอายอยู ่
ื
็
่
ในใจ ผู้ทีประพฤติการไม่ชอบธรรมด้วยหูตาของรัฐบาลมากขึนตามกระแสทีทรงพระด�าริห์
่
่
้
ุ
์
่
้
ี
ไม่ให้พวกพ้องรับราชการรวมกันนก็มีคุณประโยชนมากตามทีได้ตรวจหรือสังเกตเห็นทุก
ิ
อย่าง ดังทีได้กล่าวมานก็เพราะบุญบารมีปกเกล้า , การจึงได้ด�าเนนไปโดยความเรียบร้อย
้
่
ี
พระยารัตนเสรฐี
