Page 302 - •- เอกสารตรวจราชการมณฑลเทศาภิบาล -•
P. 302
300 เอกสารตรวจราชการมณฑลเทศาภิบาล
่
ส่วนผู้ชายนั้นชือนายดี โจทย์เปนคนมณฑลบูรพาหาว่านายดีลักกระบือของ
่
โจทย์ ผู้ใหญบ้านจับส่งมาจึงได้เอาตัวจ�าขังไว้ ข้าพระพุทธเจ้าถามว่าไต่สวนได้ความ
่
ประการใด นายอ�าเภอว่ายังไม่ได้ไต่สวน ข้าพระพุทธเจ้าถามว่าเขาส่งมาแต่เมือไร ว่าส่งมา
ี
ี
้
้
แต่เย็นวานน ข้าพระพุทธเจ้าจึงถามว่าจนบ่าย ๔ โมงวันนแล้วท�าไมยังไม่ไต่สวน นายอ�าเภอ
อ้างเหตว่าไปรับข้าพระพุทธเจ้าเสียไม่มีเวลาจะไต่สวน ข้าพระพุทธเจ้าจึงว่า จะถือเอา
ุ
้
่
ุ
ี
้
่
เหตนเปนใหญไม่ควร จะต้องถือเอาการในหนาทีของอ�าเภอเปนส�าคัญ โดยทีสุดจะให้
่
้
ี
ปลัดอ�าเภอไต่สวนก็ได้ ทีจะขังคนต้องหาไว้โดยไม่ไต่สวนเช่นนไม่ควร ให้รีบจัดการ
่
้
่
ไต่สวนเสียเดี๋ยวน จึงได้ลงมือไต่สวนคงได้ความว่า โจทย์อยูเมืองศรีโสภณกระบือหาย
ี
่
่
จึงได้ตามมาถึงอ�าเภอกระโทก พบกระบือผูกอยูทีริมบ้านนายดี (ซึงเปนจ�าเลยน) โจทย์
่
้
ี
่
่
่
จึงได้ไปบอกผู้ใหญบ้าน ครั้นผู้ใหญบ้านมาถึงกระบือคูนั้นหายไป โจทย์จึงตามรอยไป
่
รอยไปหายเสียโจทย์จึงได้กลับมาบอกผู้ใหญบ้าน ๆ จึงได้จับตัวจ�าเลยส่งต่อ ๆ กันมา
้
จ�าเลยให้การว่าจ�าเลยได้ไปเอากระบือมาจากบิดาจ�าเลย ๑ กระบือจากนา ๑ กระบือจะ
่
�
่
เอามาท�านา แลเวลาทีจ�าเลยนากระบือมาไว้ทีบ้านนั้น จ�าเลยก็ได้บอกผู้ใหญบ้าน ๆ ได้
่
มาตรวจรูปพรรณกระบือทั้ง ๒ ตัวแล้ว ผู้ใหญบ้านได้ถามว่ามีตั๋วรูปพรรณหรือไม่ จ�าเลย
่
ี
่
่
ตอบว่ามีแต่ผู้ใหญบ้านหาได้ตรวจตั๋วรูปพรรณไม่ แลผู้ใหญบ้านยังว่าเวลานกระบือเปน
้
ี
ภาคนามาท�าไมจะตายเสีย ครั้นต่อมาประมาณ ๓ วันจ�าเลยก็นากระบือ ๒ กระบือนไป
�
้
�
�
ส่ง แลก่อนที่จะไปส่งวัน ๑ ก็ได้บอกผู้ใหญบ้านว่า จะนากระบือไปส่ง ผู้ใหญบ้านหาได้มา
่
่
่
่
้
ี
�
้
่
ุ
ตรวจไม่ แต่ผู้ใหญบ้านซึงเปนคนต้นเหตรู้เห็นในการเรืองน หาได้นามาชีแจงต่อนายอ�าเภอ
่
่
่
ี
่
้
ไม่ ข้าพระพุทธเจ้าจึงได้ให้ไปตามผู้ใหญบ้านนั้นเข้ามาไตสวนตอไป เมือเช่นนควรที ่
่
้
�
่
่
ผู้ใหญบ้านซึงเปนองค์พยานส�าคัญในการเรืองนี จะนาตัวจ�าเลยมาส่งทีเดียว แลทั้งจะได้
่
้
่
่
ชีแจงการต่ออ�าเภอด้วย จะได้ไม่เปนทีเสียเวลาการไต่สวน แลการเรืองทีจ�าคน ๒ คนน ี ้
้
ข้าพระพุทธเจ้าได้เรียกนายอ�าเภอไปชีแจงเปนการลับว่า การทีเอาตัวคนทั้ง ๒ จ�าตรวน
่
ี
้
ไว้นเปนความผิด ให้เรียกประกันไว้ปล่อยตัวไปเสีย แลนายดีนั้นถ้าไต่สวนมีพิรุธจะขังไว้
่
้
ก่อนก็ได้แต่ต้องถอดตรวน แลการทีจะถอดตรวจคนทั้ง ๒ น ควรจะชีแจงให้ดีอย่าให้เปน
ี
้
่
ทีรู้สึกได้ว่านายอ�าเภอท�าผิด แลการเรืองนครั้นข้าพระพุทธเจ้าจะชีแจงในทีประชุมชนก็
้
้
่
ี
่
มณฑลนครราชสีมา ร.ศ. ๑๒๒
