Page 41 - •- เอกสารตรวจราชการมณฑลเทศาภิบาล -•
P. 41
เอกสารตรวจราชการมณฑลเทศาภิบาล 39
่
หลายครั้งก็ไม่ช�าระ แล้วผู้ว่าราชการปล่อยตัวนายยวงให้มีประกันไป แต่ตัวนายไปล
่
พลทหาร ขุนอทึกจะมาขอรับประกันตัวก็หายอมให้ประกันไปไม่ เปนการข่มขีแก่พลทหาร
ธรรมเนยมของศาลทั้ง ๒ นั้นยังใช้แบบเก่าคือใช้สมุดด�าแลใช้กิริยาหมอบคลานเปนต้น
ี
เวลาบ่าย ๔ โมงกลับมาเรือ
ุ
่
วันที ๖ มิถนายน ร,ศ, ๑๑๕ เวลา ๔ โมงเช้าพร้อมกันได้ไปนั่งดูช�าระความ
ี
่
่
่
ทีศาลข้าหลวงความแล้วกันเรืองมรฎกเปนมา ๒๐ ป แล้วเปรียบเทียบแล้วกัน ๑ เรือง
่
ร้องกระเษียร ๑ ความลักโค ๑ รวม ๓ เรือง แล้วไปดูทีตรางนักโทษเปนตรางเก่าของ
่
สมเด็จเจ้าพระยาท�าไว้อยูถัดพระราชวังที่พักพลทหารไป ผนังก่ออิฐหลังคากระเบืองกว้าง
่
้
่
ประมาณ ๕ วายาวประมาณ ๘ วาแลมีก�าแพงรอบ หลวงนราผู้คุมไหญแลมีผู้คุมรอง ๒
คน มีนักโทษชาย ๑๔๓ คน หญิง ๑๐ คน มีนักโทษคืออ้ายแก่นมาร้องทุกข์ว่าต้องหาว่า
ุ
ฉดลูกสาวราษฎรในเมืองเพชรบุรียผู้คุมเมืองเพชรบุรียตัดใบหูหมดทั้ง ๒ ข้าง แลส่งตัว
่
มาจ�าทีเมืองราชบรียถึง ๓ ปแล้ว ได้พิเคราะห์ดูเห็นมีรอยตัดจริง แลนักโทษประมาณ
ี
ุ
๑๑
๑๒ } คนมาร้องทุกขด้วยไม่มีญาติพี่น้องจะส่งเข้า ต้องอาไศรยผู้คุมกิน บางวันก็ไม่ได้กิน
ต้องอดหยากมีความเดือดร้อนมาก แลมีคนโทษประมาณ ๒๐ คนร้องว่าต้องติดตรางมา
่
ี
ถึง ๓ ปแล้วยังไม่ช�าระให้ได้ความเท็จแลจริง แตความเรืองนักโทษทีตัดใบหูนเทศาภิบาล
่
่
ี
้
้
ี
ว่าได้ช�าระผู้คุมทวน ๓๐ ทีเอาตัวจ�าไว้จนทุกวันน เวลาบ่าย ๕ โมงกลับมาในเวลาบ่ายน ้ ี
่
่
มีผู้มาบอกกับข้าหลวงไหญว่ามีผู้ร้ายแย่งชิงกระบือของราษฎรทีต�าบลโรงช้างถึง ๔๐
กระบือ
่
วันที ๗ มิถนายน ร,ศ, ๑๑๕ เวลาเช้าได้ไปทีบ้านพระยาอัมรินทรฤๅไชยผู้ว่า
ุ
่
ราชการ มีผู้มาบอกต่อผู้ว่าราชการว่าเมือคืนนมีผู้ร้ายฟนเจ้าเรือนทีต�าบลบ้านบางยีรง
่
ั
่
่
ี
้
ตาย ๑ คนแลเจ็บจวนตายอีก ๑ คนแล้วเก็บเอาทรัพย์สมบัติไปยังจับตัวไม่ได้ แล้วเดิน
่
่
่
ไปดูทีตรางนักโทษอยูนาประตูก�าแพงเปนโรงหลังคาจากฝาไม้ไผ่กว้าง ๓ วา ยาว ๕ วา
เฉลียงรอบ หมืนสท้านเปนผู้คุมมีคนโทษชาย ๗๔ คน หญิง ๓ คน แล้วไปดูทีศาลเจ้า
่
่
ั
หลักเมืองเหนหลักไม้โตประมาณ ๒ ก�า ปกสูงประมาณ ๒ ศอกแลมีรูปหินเบืองล่างเปน
้
่
่
่
รูปคนแตศีศะเปนช้างมีอยู ๒ รูป ไหญ ๑ รูป เล็ก ๑ รูป ในก�าแพงนกว้าง ๖ เส้นยาว ๒๐
ี
้
พระอินทราธิบาล
