Page 6 - •- เอกสารตรวจราชการมณฑลเทศาภิบาล -•
P. 6
4 เอกสารตรวจราชการมณฑลเทศาภิบาล
ค�ำน�ำ
์
่
พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยูหัว มี
้
พระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้สถาปนากรมมหาดไทยขึนเปนกระทรวง
็
่
่
มหาดไทย เมือวันที ๑ เมษายน รัตนโกสินทรศก ๑๑๑ (พุทธศักราช ๒๔๓๕) ตามประกาศ
ุ
่
่
ตั้งต�าแหนงเสนาบดี ในราชกิจจานเบกษา เล่ม ๙ แผ่นที ๔ วันที ๒๔ เมษายน รัตนโกสินทรศก
่
๑๑๑ หนา ๒๕ - ๒๘
้
การบริหารราชการแผ่นดินของไทยก่อนพุทธศักราช ๒๔๓๕ เปนแบบอัครเสนาบดี
็
่
และจตสดมภ์รวม ๖ ต�าแหนง ประกอบด้วยต�าแหนงอัครมหาเสนาบดี ๒ ต�าแหนง คือ
ุ
่
่
่
ื
่
ทีสมุหนายก บังคับบัญชาการหัวเมืองฝายเหนอทั้งปวง และทีสมุหพระกระลาโหม บังคับ
่
ั
บัญชาการหัวเมืองปกษ์ใต้ทั้งปวง และราชการทหารบกทหารเรือ
่
่
ุ
ส่วนจตสดมภ์ ๔ ต�าแหนง ประกอบด้วย ๑. เสนาบดีทีพระคลัง บังคับบัญชา
การต่างประเทศและกรมพระคลัง กับบังคับบัญชาราชการหัวเมืองชายทะเลตะวันออก
๒. เสนาบดีกรมเมือง บังคับบัญชาการรักษาพระนครและพิจารณาตัดสินคดีความนครบาล
๓. เสนาบดีกรมวัง บังคับบัญชาการในพระบรมมหาราชวัง และ ๔. เสนาบดีกรมนา ที ่
่
เกษตราธิบดี บังคับบัญชาการไร่นา อัครมหาเสนาบดีและเสนาบดีจตสดมภ์ ทั้ง ๖ ต�าแหนง
ุ
่
่
็
เปนต�าแหนงประจ�าในทีประชุมเสนาบดีหรือลูกขุน ณ ศาลา
ส่วนการบริหารราชการหัวเมือง (ภูมิภาค) ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม
่
ุ
้
แต่งตั้งขุนนางจากส่วนกลางไปเปนเจ้าเมือง ส่วนใหญจะเปนขุนนางทีมีเชือสายสกล
่
็
็
เจ้าเมืองนั้น ๆ การปกครองหัวเมืองมีลักษณะทีเรียกว่า “กินเมือง” หัวเมืองทั้งหลายแบ่ง
่
็
ความส�าคัญของเมืองออกเปนเมืองชั้นเอก โท ตรี และจัตวา เจ้าเมืองปกครองบริหาร
