Page 215 - •- เอกสารตรวจราชการมณฑลเทศาภิบาล -•
P. 215
เอกสารตรวจราชการมณฑลเทศาภิบาล 213
่
่
่
ิ
มิศเตอร์แบร์ด มาอยูตั้งแต่ปาเปดให้คนตัด คือ ๕ เดือนมาแล้ว แต่เดิมอยูเมือง
ี
เชียงใหม่ เดี๋ยวนจะมารับราชการทีน ต่อไปในระหว่าง ๕ เดือนทีเขาได้มาอยูนั้น ได้เก็บ
่
่
้
่
ี
่
ภาษีส่งคลังทีนได้แต่เพียง ๑๐๐๐ บาท เท่านั้นเพราะเวลายังสั้นอยู ไม้ทีในปามณฑลน ้ ี
่
่
่
่
่
ี
เขาบอกว่าเปนไม้ไม่ดีเหมือนกับไม้ในมณฑลพายัพ
่
่
่
ี
การทีนยังใหม่อยู เพราะฉนั้นข้าพระพุทธเจ้ายังไม่อาจจะท�ารายงานให้เลอียด
ี
มากกว่านไปได้
้
ออกจากทีนั่นข้าพระพุทธเจ้าได้ไปดูตรางเรือนขังท�าโดยแบบแผนเปนระเบียบ
่
่
่
เรียบร้อยมาก ตั้งแตข้าพระพุทธเจ้าเห็นตรางในเมืองไทยมา ทีนจะเปนดีกว่าอื่น ทั้งโทษ
่
ี
่
่
ต้องจ�าขังรวมหมด ๑๗๑ คน ทีเข้าใหม่มักจะมีโทษด้วยไปเทียวหลอกลวงราษฎรเอาเงิน
้
๑๕ บาท โดยกล่าวว่าถ้าให้เงินจ�านวนนั้นจะไม่ต้องถูกเกณฑ์ไปราชการรบเงียว
่
ออกจากตรางข้าพระพุทธเจ้าได้ไปดูตลาดท�าแผนเดียวกับทีเมืองอื่น ๆ ใน
มณฑลนไม่มีผิด เว้นแต่ทีนยังมีทีส�าหรับโรงแถวอิก แต่โรงแถวทีมีอยูแล้วคนยังอยูไม่
่
่
่
่
่
่
ี
้
ี
เต็ม เรียกราคาห้องละ ๖ บาท เท่ากับทีเมืองพิจิตร
่
่
่
ั
เวลาบ่ายข้าพระพุทธเจ้าได้ไปดูศาลมณฑล ได้ฟงความเรืองคนฬอลวงราษฎร
เอาเงิน ๑๕ บาทแทนไปราชการดังทีกราบบังคมทูลแล้วเรืองหนง แลอิกเรืองหนงหาว่า
่
่
ึ
่
่
่
ึ
ผู้ใหญบ้านไม่ส่งลูกบ้าน ๑๐ คนให้ส�าหรับไปราชการรบเงียวตามค�าก�านันสั่ง แต่ตัดสิน
้
่
ให้ปล่อยตัว เพราะสืบพยานได้ว่า ทีส่งไม่ได้นั้นเพราะลูกบ้าน ๑๐ คนนั้นรู้ตัวพากันหน ี
่
้
ี
่
เสียก่อนวันทีนัดจะส่งตัว ความเหล่านนับเอาได้ว่าเปนความมากกว่าอย่างอืนทีศาลก�าลัง
่
่
ี
้
ช�าระ ไม่ใช่แต่ในเมืองพิศณโลกย์เท่านั้น เมืองพิจิตรแลเมืองอืน ๆ ในมณฑลนโดยมาก
่
ุ
เพราะเวลานก�าลังกะเกณฑ์ราษฎรไปราชการ พระยาสุรสีห์ได้ปรับทุกข์กับข้าพระพุทธเจ้า
ี
้
่
่
้
มากเรืองทีกะเกณฑ์ไม่ใคร่จะได้เพราะพากันหนโดยมาก ในมณฑลนยังค่อยยังชั่วกับ
ี
ี
มณฑลนครสวรรค์ทีนั่นพากันอพยพครอบครัวไปหลายพวก พวกข้าราชการพากันบ่น
่
เปนก�าลัง พระยาสุรสีห์ออกความเห็นว่า ถ้าท�าให้มันเข้าใจกันให้ทั่วว่าจะต้องถูกเกณฑ์
่
กันทุกคนได้จะดี เพราะเดี๋ยวนยังมีความเข้าใจกันว่าพวกทีหนนั้นไม่ต้องถูกเกณฑ์
้
ี
ี
พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าเพ็ญพัฒนพงษ์
