Page 117 - •- เอกสารตรวจราชการมณฑลเทศาภิบาล -•
P. 117
เอกสารตรวจราชการมณฑลเทศาภิบาล 115
ี
่
ให้การในโรงศาลเรียบร้อยกับฝรั่งเศสต่อไป ต้องมีผู้พิพากษาทีเข้าใจขนบธรรมเนยมฝรั่ง
แลความเกียวกับต่างประเทศคนเดียวก็ภอ จะถอนหลวงเมืองไปเปนนายอ�าเภอหรือจะ
่
โปรดเกล้า ฯ ให้รับสัญญาบัตรเปนต�าแหนงใดก็ได้
่
้
่
่
ตรางอยูหลังบ้านพระยาจันทบุรีเปนเรือนยาวสัก ๑๔ วา ขือสัก ๘ ศอกยกพืน
้
สูงจากดิน เวลาที่ไปดูกวาดล้างตกแต่งรับสอาด ได้ตรวจนักโทษรวมทั้งสินมี ๕๐ คน แต ่
ขังกันไว้เปล่า ๆ หรือเปนทาษของบุตรหลานพวกพ้องมาฝากจ�าตรวนเร่งเงินไว้หลาย ๆ ป ี
ข้าพระพุทธเจ้าได้ขอให้พระยาจันทบรีถอดปล่อยไปทันทีและได้ให้มีบอกเปนพระยา
ุ
ี
้
่
จันทบุรีปล่อยเอง รวมนักโทษทีปล่อยไป ๘ คน นักโทษเหล่านต้องใช้เงินหลวงเปนค่า
้
ี
เบียเลียงป ๑ ถึง ๑๕๐๐ บาท ไม่มีการอะไรท�าเลย ในศก ๑๑๘ ข้าพระพุทธเจ้าได้ปฤกษา
้
กับพระเทพสงครามปลัดจะหาการให้ท�าให้พอ การจัดตรางคืออย่างแบบเก่า ๆ หรือให้
่
บ่าวไพร่ทีไว้ใจได้เปนผู้คุม ๆ ก็ใช้นักโทษด้วยการของตนเองตามแต่ต้องการ
้
พลตระเวรตามงบประมาณมี ๔๘ คน แต่บัดนมีตัวไม่เกิน ๓๖ ยังได้ข่าวว่าจัด
ี
้
รับข้าหลวง ตามปรกติว่ามีนอยกว่าน พลตระเวรได้เงินเดือน ๆ ละ ๘ บาทรับประทาน
้
ี
้
�
่
้
อาหารของหลวง เสือกางเกงทีแต่งตัวก็สีนาเงินรับเหมาของพลตระเวรกรุงเทพ , ทีไม่ใช้
่
่
่
่
้
แล้วไปใช้รุ่มร่ามไม่พอดีกับตัวและดูนาเกลียดนาอาย มีการขายซือเงินเดือนกันเต็มที ได้
้
่
ข่าวว่าเงินค่าเบียเลียงอยูข้างเบียดกรอกินกันจัด ทีจริงพลตระเวรเหล่านเปนกลีส�าหรับ
้
่
ุ
้
ี
�
้
้
เลียงม้าและแจวเรือกรมการแทบทั้งสิน คนทีเปนพลตระเวรเปนลาวมาจากแม่นาโขงที ่
้
่
หากินอย่างอื่นไม่ได้แล้ว คนดีไม่รับเปนพลตระเวรเพราะเงินเดือนก็เพียง ๘ บาท แลใช้
กันอย่างกลีเต็มที นายพลตระเวรนั้นพระยาจันทรบรีจัดให้ขุนอักษรเลขนองชายพระก�าแหง
้
ุ
ุ
้
่
ฤทธิรงค์ควบคุม เพราะจะรับราชการในหนาทีอื่นไม่มีวุฒิพอ ในโรงพลตระเวรสกปรก
้
เต็มที มีม้าของกรมการไปเลียงไว้ แตตัวโรงเปนโรงดี ข้าพระพุทธเจ้าได้ให้ไล่ม้าออก
่
และให้กวาดขัดโรงในทันใดนั้น
ทีพลตระเวรเปนเช่นน พอจะทรงทราบได้ว่าพลเมืองแลพวกฝรั่งเศสจะดูถูกเพียง
่
ี
้
ใด ราษฎรได้บอกแก่ข้าพระพุทธเจ้าว่ามีไว้ส�าหรับจะให้ทหารฝรั่งเศสตบศีศะเล่น ถ้าคง
พระยาศรีสหเทพ
