Page 123 - •- เอกสารตรวจราชการมณฑลเทศาภิบาล -•
P. 123
เอกสารตรวจราชการมณฑลเทศาภิบาล 121
ี
้
ี
๘ ข้าพระพุทธเจ้าได้ไต่สวนถึงการเพาะปลูกได้ความว่า พริกไทยปนดี ราษฎร
ี
้
่
เพาะปลูกมากขึนโดยขายราคาได้สูงกว่าปก่อน ๆ ว่าเปนด้วยพริกไทยของเมืองตางประเทศ
นาท่วมตายไม่ได้ผล ไร่พริกไทยมีทั่วไปในเขตรแขวงเมืองจันทบุรีแลเมืองขึน แต่ที่เชิงเขา
้
�้
่
ี
้
ี
สระบาปกับทีท่าใหม่เปนทีท�ามาก การท�านาปนก็ดีเพราะเข้าราคาขึนราษฎรจับจองนา
้
่
่
่
้
ทางชายทะเลมากขึนทุกที ถึงก่อท�านบกันนาเค็มเอาทีเปนนา มีถ้อยความวิวาทกันเรือง
้
�
้
่
้
ชิงทีนาเปนอันมาก การท�าไร่อ้อยมีแต่ในอ�าเภอพลิว เพราะทีอืนปลูกไม่ขึนงาม ทีอ�าเภอพลิว
้
่
่
่
มีราษฎรมาตั้งโรงหีบท�านาตาลทรายแดงถึง ๒ โรง ข้าพระพุทธเจ้าได้ไตสวนการเพาะปลูก
่
้
�
่
่
พริกไทย การเพาะปลูกอ้อย การท�าเสือกก การธอผ้า โดยถ้วนถี่มีความพิศดารแจ้งอยูใน
ใบบอกเฉภาะเรือง ๆ นั้นแล้ว
่
่
้
่
่
่
ี
้
๙ เรืองทีส�าคัญในพืนเมืองจันทบุรีก็คือเรืองทีฝรั่งเศสมาตั้งอยู ในเวลานตั้งอยู ่
่
่
๒ แห่ง ทีเมืองจันทบุรีแห่ง ๑ ปากนาแหลมสิงห์แห่ง ๑ กอมมันดังดิคูเอนายใหญอยูที ่
่
่
้
�
ค่ายเมืองจันทบุรี มีทหารฝรั่งเศสประมาณ ๑๐๐ คน ทหารญวนประมาณ ๓๐๐ ยังมีคน
การและผู้หญิงญวนเลียงไว้ส�าหรับกองทหารอิกประมาณ ๒๐๐ คน ในจ�านวนนแบ่งให้มี
้
ี
้
่
้
่
กัปตัน ๑ เล็บเตอร์แนนต์ ๑ คุมทหารฝรั่งเศส ๒ โหลกับทหารญวน ๕๐ คน มาตั้งอยูทีปากน�า
แหลมสิงห์ ในค่ายฝรั่งเศส ข้าพระพุทธเจ้าได้นับดูมีเรือนโรงในค่าย ๑๕ หลังก่อเปนตึก
ใช้เปนทีอยูแลทีขังคนขึนใหม่ ๆ ๒ หลังนอกค่ายในทีใกล้มีโรงยาวส�าหรับทหารญวน
่
่
่
้
่
คนใช้ และผู้หญิงญวนอิก ๖ หลัง แลมีโรงจีนชาวไซง่อนตั้งขายสุราและของรับประทาน
่
้
้
ี
ส�าหรับกองทหารฝรั่งเศสอิก ๗ หลัง เวลานกองทหารฝรั่งเศสตั้งเตาเผาอิฐปูนกระเบือง
ุ
่
จะก่อสร้างต่อไป ทั้งท�าถนนหนทางขึ้นอิกใหม่ ๆ หลายเส้น รื้อเอาอิฐวัดนาประธาตแลวัดที ่
อยูใกล้เคียงมาถมถนน การทีฝรั่งเศสท�าทั้งปวงท�าอาการแสดงให้พลเมืองเห็นว่าท�าอยู ่
่
่
ี
มั่นคงไม่ใช่ของครั้งหนงคราวเดียว ถึงทีปากนาแหลมสิงห์เวลานมีเรือนโรงอยูกว่า ๒๐
ึ
่
้
่
้
�
่
หลัง แล้วยังก่อสร้างอิกเสมอ ๆ บนเขาแหลมสิงห์แง่ปากนาทางใต้ฝรั่งเศสตั้งเสาธงสูงแล
้
�
เห็นกันได้กับเสาธงค่ายในเมืองใช้ซิกเนลพูดกันได้
พระยาศรีสหเทพ
