Page 126 - •- เอกสารตรวจราชการมณฑลเทศาภิบาล -•
P. 126
124 เอกสารตรวจราชการมณฑลเทศาภิบาล
่
่
้
ทางทีตนหากินทุจริต รับคนเข้าเกียวข้องกับฝรั่งเศส และฉอเงินกอมมันดังนายของตน
่
เวลาให้จัดจ้างการต่าง ๆ การทีตกลงกันได้จะว่าโดยย่อก็ คือ
่
่
ุ
(ก) ความขัดข้องทั้งปวงทีมีอยูในระหว่างพระยาจันทบรีกับนายทหารฝรั่งเศส
เปนส�าเร็จเด็ดขาดไปได้หมดแจ้งอยูในใบบอกเฉภาะเรืองนั้นแล้ว
่
่
่
่
(ข) คดีในโรงศาลทีคั่งค้างอยู เพราะนายทหารฝรั่งเศสขัดข้องไม่ให้ศาลบังคับ
โดยจ�าเลยอ้างตนว่าเปนคนในบังคับฝรั่งเศสนั้น นายทหารฝรั่งเศสได้ตกลงยอมให้ศาลไทย
พิจารณาตัดสินตามพระราชก�าหนดกฎหมาย และยอมให้ช�าระได้ต่อไปในเวลาข้าพระพุทธเจ้า
่
อยู ข้าพระพุทธเจ้าได้จัดตรวจให้ศาลช�าระได้จริงแล้วไปเปนตัวอย่างโดยเรียบร้อย ที ่
้
ตกลงได้ในข้อนโดยข้าพระพุทธเจ้าได้พูดให้นายทหารฝรั่งเศสรับรองตนว่าเปนคนมีความ
ี
ยุติธรรมไม่เข้ากับคนผิด แล้วภายหลังก็ไม่มีทางจะออกไปได้
การที่นายทหารฝรั่งเศสเกี่ยวข้องในการบ้านเมือง คือ การจัดทหารมาเปนโปลิศ
รักษาตลาดคอยแย่งชิงและไม่ยอมจับคนทีอ้างว่าอยูในบังคับฝรั่งเศสนั้นเปนมากกว่า
่
่
้
ี
่
่
่
่
อย่างอืน บัดนก็ได้รับรองมั่นคงว่าจะไม่เกียวข้อง ในเวลาเมือข้าพระพุทธเจ้าอยู ได้ให้โปลิศ
่
ไทยจับคนทีอ้างตนเปนคนในบังคับฝรั่งเศสซึงท�าผิดก็ไม่มีการแย่งชิงตลอดจนมาส่งถึง
่
ศาล ๆ พิจารณาตัดสินลงโทษได้ไม่ขัดข้องอันใด
�
(ค) สุราแลสินค้าตางประเทศทีนามาจากไซง่อนไม่ได้เสียภาษี แตก่อนมา
่
่
่
่
เจ้าพนักงานหรือเจ้าภาษีจะไปกล�ากลายตรวจดูไม่ได้เลยนั้น เวลาข้าพระพุทธเจ้าอยูได้
้
่
ให้ตรวจแลบังคับให้เสียภาษีร้อยซักสามก็ตรวจเก็บภาษีได้ พวกจีน ๆ เหล่านั้นเกิดกาหล
้
่
หาสุราและสิงของซกซอน ข้าพระพุทธเจ้าได้ให้ตรวจจับและฟองให้ศาลตัดสินลงโทษ
่
ุ
่
่
เว้นแตผู้ทีมาลุแกโทษเสียโดยดี ข้าพระพุทธเจ้ายกเว้นให้ความกรุณา
่
การได้ตกลงกับฝรั่งเศสทั้งน ข้าพระพุทธเจ้าได้ท�าจดหมายจดบันทึกวาจาส่งไป
ี
้
่
ให้กอมมันดังฉบับหนงเปนส�าคัญแลคัดส�าเนามอบให้พระยาจันทบุรีไว้ฉบับหนงด้วย
ึ
่
ึ
่
้
่
ี
การทีท�าไปแล้วเช่นน จนข้าพระพุทธเจ้าไปตรวจร้านในตลาดเอง ถามคนทีผู้ว่า
่
ราชการเมืองกรมการว่าอ้างเปนคนในบังคับฝรั่งเศส ถามดูบอกว่าไม่เปนทั้งสิน ยิงทาง
้
เมืองจันทบุรี ร.ศ. ๑๑๗
