Page 124 - •- เอกสารตรวจราชการมณฑลเทศาภิบาล -•
P. 124
122 เอกสารตรวจราชการมณฑลเทศาภิบาล
ิ
้
ี
การนยมนับถือของราษฎรต่อฝรั่งเศสเวลานมีทั่วไปทั้งในเมืองตลอดเขตรแขวง
นอกจากคนที่เปนไทยแท้แล้วอ้างตนว่าเปนคนในบังคับฝรั่งเศสทั้งสิน เมือข้าพระพุทธเจ้า
้
่
้
เข้ามาในเขตรแขวงเมืองจันทบุรีเห็นกิริยาอาการของราษฎรในพืนบ้านเมืองมีความสลดใจเปน
่
้
ล้นเกล้า ฯ ออกรู้สึก ๆ ว่าเปนเมืองของฝรั่งเศสสินความอยากทีจะมาเมืองจันทบุรี
ี
่
ุ
ิ
้
๑๐ เหตทีพาให้ราษฎรนยมต่อฝรั่งเศสเช่นนมีหลายประการ คือ
่
(ก) ผู้ว่าราชการกรมการท�าการพลาดหลายเรืองแลอ่อนมือมาเสียแต่ครั้งกอมมันดัง
้
กินซ์ คือก่อนคนนปล่อยให้ฝรั่งเศสมาเกียวข้องในการปกครองบ้านเมืองได้เสียเปนอันมาก
ี
่
(ข) เปนด้วยพวกใดทีไม่ใช่พวกเจ้าเมืองกรมการแล้ว ต้องหันเข้าหาฝรั่งเศสเปน
่
่
่
้
์
ทีพึง เพือได้รับความปกครองแลปองกันผลประโยชนของตน
่
(ฃ) เปนด้วยต้องกล่าวหาถ้อยความซึงจะต้องปรับหรือรับโทษตามกฎหมาย วิงเข้า
่
่
หาฝรั่งเศสเปนทีพึงแล้วฝรั่งเศสขัดขวางให้ ความเรืองนั้นค้างเตื่องได้จริง
่
่
่
(ค) ข้างฝายผู้เปนโจทย์เห็นผู้ว่าราชการเมืองกรมการและโรงศาลไทยไม่มีอ�านาจ
่
จะบังคับจ�าเลยให้ได้ก็เลยวิ่งเข้าหาฝรั่งเศสด้วย ถึงจะเปนคนไทยฝรั่งเศสก็ยังรับเปนธุระ
ว่ากล่าวและลงโทษให้เปนการตกลง คงกลายเปนคนในบังคับฝรั่งเศสไปทั้งโจทย์และ
จ�าเลย
่
(ฅ) ฝายเจ้าภาษีนายอากรเมือเก็บคนซึงอ้างว่าอยูในบังคับฝรั่งเศสไม่ได้ก็วิง
่
่
่
่
เข้าหาเหมือนกัน เพือขอให้ฝรั่งเศสบังคับให้เสีย ตกลงคงรับความปกครองของฝรั่งเศส
่
ไปทั้งสิน
้
(ฆ) อิกประการหนงบรรดาสินค้าและสุราทีนามาโดยเรือเมล์โดนายไม่ต้องเสีย
�
่
ึ
่
ุ
ภาษีร้อยชักสาม และถึงจะบันทุกไปมาค้าขายในเขตรแขวงจันทบรีทั่วไป ผู้ว่าราชการเมือง
ุ
กรมการก็ขลาดไม่ว่ากล่าวจับกมจนมีออกทั่วไป
๑๑ กอมมันดังผู้บังคับการทหารฝรั่งเศสกับพระยาจันทบุรีอริบาดหมางกันมาก
่
ฝรั่งเศสดูถูก การทีดูถูกนั้นก็เปนด้วยเหต ๒ ประการ คือ
ุ
เมืองจันทบุรี ร.ศ. ๑๑๗
